Eurobond Rehberi
Eurobond, devlet ya da şirketlerin, kendi ülkeleri dışında kaynak sağlamak amacıyla, uluslararası piyasalarda yabancı para birimleri üzerinden satışa sundukları, genellikle uzun vadeli borçlanma aracıdır. Yani eurobond alarak bir nevi eurobondu ihrac eden kuruma yabanci para cinsinden borc vermis oluyoruz. Bu, T.0 hazinesi olabilecegi gibi cesitli bankalar ve sirketler de olabilir. Adinda euro olmasi, eurobondlarin sadece euro cinsinden cikarilabilecegi anlamina gelmemektedir. Dolar cinsinden de ihrac edilebilirler. Ben devlet garantili oldugu icin genellikle 5-30 yil vadeli ihrac edilen usd cinsinden hazine eurobondlarini tercih ediyorum. Cok buyuk orandan kuponlu olarak cikarilan devlet eurobondlarinin usd cinsinden olanlari yilda 2 kez, euro cinsinden olanlari ise yilda 1 kez kupon odemesi yapmaktadir.
Nasil Alırız?
Esasinda eurobondlar buyuk ve kurumsal yatirimcilar icin ihrac edilirler. Tahvilin kupon orani o zamanki faiz oranlari ve ulke ekonomisinin durumuna gore belirlenir. Ihrac tarihinden sonra da yine faizler ile ters orantili olacak sekilde eurobond fiyatlari hareket eder. Tahvillerin ihrac bilgilerine(prospektus) ilgili tahvilin kodunu bourse.lu sitesinde aratarak ulasabilirsiniz. Minimum alim miktarlari degismekle birlikte 200 bin usd ve katlari seklindedir. Kurumsal yatirimcilar ve finansal kuruluslar(bankalar) aldiklari bu eurobondlari ikinci) piyasada uzerine komisyon koyarak bireysel yatirimcilara satarlar.
Ulkemizde bircok buyuk bankadan hazine eurobondu alabilirsiniz. Benim bildiklerim, Is bankasi, Ziraat bankasi, TEB, Garanti Bankasi, Denizbank, HSBC. Kendi bankanizi arayarak ya da subeye giderek minimum alim-satim miktarların’ ogrenebilirsiniz. Benim islem yaptigim bankalardan Is bankasi, TEB ve Garanti Bankasinda minimum alim miktari 1000 usd.(son gunlerde Garanti bankasinda min alim miktari 10 bin usd olarak guncellendigine dair yorumlar paylasildi) Internet bankaciligi ya da subeden satin alabilirsiniz. Alim saatleri degismekle birlikte is gunlerinde 11-17 arasi diyebiliriz. Alim satim marjlari %1.5 seviyesinde, herhangi bir komisyon veya saklama ucreti alinmiyor. Bazi bankalar t+2 valorlu olarak islem yaparken bazilari direkt olarak stoktan alima izin vermektedir.
Neden Alinmali?
Hepimiz hisse senetlerine yatirim yapiyoruz. Yatirim yaptigimiz sirketlerin bazilarinin doviz pozisyonlari arti bazilarinin ise doviz borcu mevcut. Ozellikle doviz borcu yuksek olan sirketler, kriz ve kur dalgalanmalarindan olumsuz etkileniyorlar. Ya da yatirim yaptigimiz sirketin yurt disina ihracati olmayabilir. Dövizle alip TL ile satis yapan bir sirket de yine kur dalgalanmasindan olumsuz etkilenecektir.
Bu gibi durumlara karsi, hedge mekanizmasi olarak portfoyumde bir miktar eurobond bulunduruyorum. Bunun disinda uzun vadede aydan aya sabit usd getirisi elde etmek istiyorum.
Ülkemizde yerel para birimimize olan guven maalesef dusrnus durumda. Bu nedenle finansal ozgurluk yolunda pasif gelir hedeflerimi usd cinsinden takip etmeyi daha mantikli buluyorum. Uzun vadede usd/try paritesinin artacagini da ongorursek sabit usd geliri elde etmek fena bir yatirim olmayacaktir.
ABD’de tahvil yatirimlari her zaman getirilerinin hisse senetlerinden dusuk olmasi nedeniyle ikinci planda kalirlar ve yatirimcilar tarafindan pek tercih edilmezler. Ulkemiz gibi risk priminin yuksek oldugu yerlerde ise yabanci para cinsinden tahviller, eger ulkenin default olmasini yani borclarini odeyemeyecek duruma gelmesini beklemiyorsaniz dolar bazinda ciddi bir firsat yaratmaktadir. Ozellikle bist100 ve bist30 endeksinin uzun vadede dolar bazinda yerinde saymasiyla, hisse secmek istemeyen yatirimcilar, eurobond alarak 10 yilda dolar bazinda portfoyunuzu en az 2 katina cikarma potansiyeline sahiptir.
Riski Nedir?
Devlet eurobondlarda birden fazla risk unsuru bulunmaktadir. Bunlar temel olarak faiz riski, iflas riski, kur riski ve yeniden yatirma riski olarak adlandirabiliriz. Faiz riski, tipki diger tahvillerde oldugu gibi eger eurobondu vadesinden once satmak isterseniz piyasa faizleri ile ters orantili olarak hareket eden eurobond fiyatlari yuzunden edebileceginiz zararin riskidir.
Piyasa faizleri yukselirken eurobond fiyatlari dusmekte, faizler duserken ise fiyatlar yukselmektedir. Yani, al-sat uzerinden para kazanma amacinda iseniz, piyasa faizlerinin yuksek oldugu zamanlarda alim yapmaniz faydaniza olacaktir. Ote yandan vade sonuna kadar tutmayi planliyorsaniz bu risk sizin icin yoktur diyebiliriz. Iflas riski, TC devletinin temerrude dusmesi yani kupon odemelerini geciktirmesi, yapilandirmasi veya tamamen odememesi gibi bir durumla karsilasilmasi riskidir.
Kur riskini, eger tl den donusum yapip eurobond aliyorsaniz dolar/tl kurunun sizin aldiginiz seviyenin altina duserek zarar ettirmesi olarak dusunebiliriz. Yeniden yatirma riski ise, piyasa faizlerinin ne olacagi bilinemediginden alinan kuponlarin yeniden eurobond olarak degerlendirilmek istenmesi durumunda ayni fiyatlarda yatirilip yatirilamayacaginin bilinememesi riskidir.
Tum bu riskler icerisinde benim gibi vadesine kadar eurobond tutup kuponlari ile pasif gelir yaratma hedefinde olanlar icin en buyuk risk iflas riski, digerinin ise yeniden yatirma riski oldugunu dusunuyorum.
Neden usd mevduat degil de eurobond?
Usd mevduatin stopaj orani su anda % 18 seviyesinde ve faiz oranlari oldukca dusuk. (%1-2) Bu nedenle kisa vadeli usd mevduat ancak eurobond almak için piyasa faizlerinin yukselrnesini beklerken paranin degerini koruma amacli uygulanabilir diye dusunuyorum. Bunun disinda eurobondlarin uzun vadeli(5-30 yil) yatirim araclari olması, kisa vadeli yatırım dusunenleri usd mevduata yonlendirebilir.
Eurobondlarin vergi mevzuati diger yatirim araclarindan biraz farklidir. Eurobondlarda kupon gelirleri ve alim-satim kazanci ayri iki sekilde vergilendirilmektedir.
Hazine eurobondlari icin kupon geliri icin stopaj orani %0 olarak belirlenmis durumda. Peki bu ne demek oluyor? 0 takvim yili icerisinde(2019 yili icin 40.000 tl olarak belirlenmis) eurobondlardan elde edeceginiz kupon geliri olarak beyan limitini asmazsaniz beyanname vermek zorunda degilsiniz. 40.000 tl uzeri kupon geliri elde ederseniz de stopaj %O olarak uygulaniyor fakat diger menkul sermaye gelirleriniz(kira, hisse senedi vs) ile birlikte gelir vergisine tabi oluyorsunuz. 40.000 tlye kadar olan bu beyanname vermeme serbestisi uzun vadede cok ciddi avantaj saglamaktadir.
Alim satim kazanci icin ise herhangi bir limite tabi olmadan gelir vergisi diliminize gore vergilendirme yapilmaktadir. Burada satis fiyati o gunku TCMB kurundan TL’ye cevrilerek alim-satim kari bulunmakta, daha sonra TUFE endekslemesi yapilarak aradaki fark kardan dusulerek net kar uzerinden vergilendirme yapilmaktadir. Detayli bilgi icin 2020 menkul kiymetler vergi rehberini inceleyebilirsiniz.
Ne zaman alınmali?
Bu sorunun cevabi kisinin ozelinde, ancak kendisi tarafindan verilebilecek bir cevap fakat eurobond getirilerini etkileyen parametrelerden kisaca bahsedelim. T.0 hazine eurobondlari temel olarak 2 parametreden etkilenir.
1. Turkiye CDS
2. ABD uzun vadeli tahvil oranlari
CDS bir ulkenin risk primi olarak adlandirilir ve genellikle 5 yillik CDS dikkate alinir. Bir ulkenin risk primi ne kadar artarsa o ulkenin eurobondlarinin fiyatlari o kadar duser yani getirisi o kadar artar cunku yabanci yatirimci bu riskli tahvili almak icin daha fazla getiri bekleyecektir. Yani eurobond almak isteyen yatirimcilar CDS’lerin nispeten yuksek oldugunu dusundukleri zaman yatırım yapmalari faydalarina olacaktir. CDS baz puan olarak olculur, ornegin Turkiye’nin su anda risk primi 540 bp seviyelerinde. Bu yuzde olarak %5.40’e karsilik gelmektedir.
ABD uzun vadeli tahvil oranlari, daha global bir parametre olup FED tarafindan belirlenen faiz oranlari, ABD ekonomisinin buyumesi, ABD enflasyonu, global riskler vb bircok parametreden etkilenir. Son 1-2 yildir ciddi sekilde talep alan ve dusen ABD tahvil faizleri su anda %0.69 seviyelerinde. Tahvil oranlari ne kadar yuksek olursa eurobondumuzun da getirisi o kadar yuksek olacaktir.
Bunun disinda elinizde birikmis usd mevduat yok ise, usd/try kur tahmini yapmak zorundasiniz. Toplu parayla eurobond yatirimi yapilmamasini tavsiye etmemin nedeni budur.
Önumuzdeki surecte eger usdnin TL’ye karsi deger kazanacagini dusunuyorsaniz su anda usdye gecip eurobond almaniz mantikli bir hareket olur. Ancak en iyi tahminciler bile yanilabilmektedir. Bu konuda alacaginiz risk eurobondunuzun getirisi konusunda belirleyici olacaktir.
Peki senin stratejin nedir?
Ben toplu parayla alim yapmak yerine, aydan aya biriktirdigim usd ile dollar cost averaging yontemini deniyorum. Ek islerimden gelen bir miktar usd gelirim var, bunun uzerine kupon getirilerin ve kendi yaptigim eklemeler ile her ay ya da 2 ayda bir 1000 usdlik alimlar yapıyorum.
Eurobond alirken hem kisa ve orta vadeli (5-10) yil, hem de uzun vadeli eurobondlar aliyorum.(15-20 yil) Hedefim, vergi beyan limitinin altinda kalarak yilin 12 ayinda pasif gelir elde etmek oldugundan farkli vadelerde eurobondlar alarak homojen bir dagilim yaratmaya calisiyorum.
Eurobond alirken piyasa zamanlarnasi yapmak ne kadar dogru olur bilemiyorum fakat hisse senetlerinde uyguladigim guvenlik marjinin bir benzerini eurobondlar icin de uygulamaya calisiyorum. Alim icin belirledigim bir getiri orani(ornegin %6.5) var ve bu oranin altina inmemeye calisiyorum. Eger almak istedigim eurobondun bilesik getirisi bu oranin altinda ise bekliyorum veya parami baska alanlarda degerlendiriyorum.