Yaşamımız olayları, kişileri ve şeyleri ele alış şeklimize bağlıdır. Yani bakış açımıza ve zihniyetimize göre değişkenlik gösterir. Zihniyet de; Gelişen ve Sabit Zihniyet olarak ikiye ayrılır.
Hayatta gezinebileceğimiz iki ana zihniyet vardır: büyüme ve sabit. Büyüme zihniyetine sahip olmak başarı için gereklidir.
Growth Mindset kavramı ilk olarak Carol Dweck tarafından ortaya atıldı.
Carol Dweck; insan motivasyonuna yönelik çalışmalar yapıyor. Günlerini insanların neden başarılı olduğu (veya başaramadıklarına) ve başarıyı teşvik etmek için kontrolümüz altında olanlara dalarak geçiriyor. Dweck’in iki zihniyet hakkındaki teorisi ve uygulanan sonuçlarda yarattıkları fark inanılmaz derecede güçlüdür.
Kişiliğimiz hakkında anladığımızı düşündüğümüz çoğu şey “zihniyetimizden” gelir. Bu hem bizi geliştirir hem de potansiyelimizi yerine getirmemizi engeller.
Bu durum da bakış açısı her şeydir. Kendimize bakış açımız her şeyi belirleyebilir. Eğer sahip olduğumuz niteliklerinizin değiştirilemez olduğuna inanıyorsanız – sabit zihniyet – hatalarınızdan ders almak yerine kendinizi tekrar tekrar kanıtlamak isteyeceksiniz.
Bu durumu ve inançlarımızı değiştirmek oldukça güçlü bir etkiye sahip olabilir. Büyüme zihniyeti, öğrenmeye karşı güçlü bir tutku yaratır. Dweck, “İyileşebilecekken neden ne kadar harika olduğunu tekrar tekrar kanıtlayarak zaman kaybedelim ki?” diye yazıyor.
Eksiklikleri aşmak yerine neden gizleyesiniz ki? Neden büyümeniz için size meydan okuyacak olanlar yerine özgüveninizi artıracak arkadaşlar veya ortaklar arıyorsunuz? Ve neden sizi gerecek deneyimler yerine denenmiş ve doğruyu arıyorsunuz?
Kendinizi germe, zorlama ve ona bağlı kalma tutkusu, hatta (veya özellikle) iyi gitmediğinde bile, büyüme zihniyetinin ayırt edici özelliğidir. Bu zihniyete sahip insanlar hayatlarının en zorlu zamanlarında bile gelişmeyi başaracaklardır çünkü kaçmak veya kanıtlamak yerine her durumun öğretici olduğu bakış açısına sahiplerdir.
Risk ve çaba hakkındaki fikirlerimiz de zihniyetimizden gelir. Bazı insanlar kendilerine meydan okumanın değerini fark ederler, öğrenmek ve büyümek için çaba sarf etmek isterler, bunun harika bir örneği Buffett Formülü‘dür. Ancak diğerleri, değersiz, önemsizmiş gibi hissetme çabasından kaçınmayı tercih ederler. Bu da sabit zihniyet örneğidir.
Sağduyunuzun ve inancınızın aksine, tavrınız zekanızdan daha önemlidir. Kişinin tutumunu belirleyen zihniyettir.
Sabit bir zihniyetiniz varsa, entelektüel olarak gelişemeyeceğinize ve başarısızlıkla sınırlı kalacağınıza inanmanız muhtemeldir. Asıl sorun, üstesinden gelebileceğinizden daha fazla görünen zorlu bir senaryo ile karşı karşıya kaldığınızda ortaya çıkar ve sizi umutsuz ve bunalmış hissettirir.
Gelişim zihniyetine sahip insanlar, çaba göstermenin kendilerini geliştirmelerine yardımcı olduğuna inanırlar. Bu zihniyetin kendisi, daha düşük bir IQ’ya sahip olabilecekleri bir durumda bile, sabit bir zihniyete sahip olanlardan daha iyi performans göstermelerini sağlar. Bu zihniyetin en büyük tetikleyicisi, zorlukları benimsemeleri ve bu zorlukları büyüme fırsatları olarak kullanmalarıdır. Bu motivasyonu önceki yazımızda ele almıştık.
İşte sabit bir zihniyete sahip birinin, gelişme zihniyetine sahip birine karşı ana tutumları.
“Büyüme zihniyetinde başarısızlık acı verici bir deneyim olabilir. Ama bu seni tanımlamıyor. Bu, karşılaşılması, ele alınması ve öğrenilmesi gereken bir sorun.”
Hala hatalarımdan ders alabiliyorum gelişen bir zihniyettir. Efsanevi basketbol koçu John Wooden, suçu üstlenmeye başlayana kadar başarısız olmadığını söylüyor. Eğer üstlenmezseniz işte o zaman hatalarınızdan ders almayı bırakırsınız çünkü onları inkar edersiniz.
Sizde zihniyetinizi değiştirmek isterseniz ilk önce kendinizden başlayabilirsiniz yardımcı olması adına Carol Dweck’in yazılarına göz atabilirsiniz. 🙂
Bizi takip etmeyi ve paylaşmayı değerli yorumlarınızla katkıda bulunmayı unutmayınız!